Chleb razowy koprzywieński
- Szczegóły
- Kategoria: woj.zachodniopomorskie
- Opublikowano: niedziela, 28 lipiec 2013 09:43
- Odsłony: 10847
Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Gdzie Kupić: Gmina Barwice , powiat Szczecinecki
Wygląd:
Złocisto-brązowa, chropowata skórka posypana otrębami żytnimi.
Kształt:
Chleb ma kształt foremki, w której jest wypiekany (wymiary 20 cm x 10 cm; wys. od 10–15 cm). Na uroczystości (wesela, dożynki, powitanie gości, uroczystości kościelne) – okrągły (max 30 cm średnicy, wys. do 10 cm). Na przekroju kwadratowy lub eliptyczny.
Wielkość:
Wielkość uzależniona od wielkości foremki (od 400g do 2 kg).
Konsystencja:
Powierzchnia zewnętrzna skórki twarda, zwarta, ścisła, chropowata w dotyku. Wnętrze – delikatne, gładkie, miąższ puszysty, posiada liczne oczka i dziurki powstałe w wyniku procesu wyrastania ciasta.
Smak i zapach:
Lekko słony, delikatny (nie kwaśny). Zapach intensywny, chlebowy (aromat i smak ziaren zbóż).
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Zewnętrznie – brązowo-złocista z licznymi przebarwieniami jaśniejszymi. Na przekroju – barwa ciemnobrązowa z beżowymi przebarwieniami.
Inne dodatkowe informacje:
Produkt oparty na składnikach naturalnych, bez konserwantów i ulepszaczy.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
W tradycji polskiej i słowiańskiej chleb był symbolem pożywienia, a także dostatku i pomyślności. Nie zawsze i nie dla wszystkich był pożywieniem podstawowym i codziennym, w biedniejszych częściach kraju pojawiał się jedynie w święta. Dawniej proces przygotowywania pieczywa był procesem niezwykłym, obwarowanym licznymi przepisami, naszpikowanym zaklęciami magicznymi i przesądami. „Piec powinien mieć odpowiednią temperaturę, tę mierzono wkładając rękę do pieca „na trzy zdrowaśki”, lub rzucano garstkę otrąb, które powinny palić się ognikami. Chleba nie można było wypiekać ani w niedzielę ani w inne święta… ani w dzień zaduszny. Dzieżki, w których wyrabiano ciasto nie można było odwracać do góry dnem, nie można też było jej pożyczać. W czasie pieczenia nie można było trzaskać drzwiami. Chleb należało kłaść na spód. Przed ukrojeniem chleba należało nożem uczynić znak krzyża świętego. Każda gospodyni w pieczenie chleba wkładała cząstkę swego serca, dlatego w czasie pieczenia nie można było się kłócić” (Wywiad etnograficzny dotyczący produktu lokalnego; Muzeum Regionalne w Szczecinku). Wielu pisarzy i poetów w swojej twórczości podkreśla rangę chleba i znaczenie, jakie sobą reprezentuje. Odwołanie do obrzędów, poszanowania i patriotycznego znaczenia chleba znajdujemy w twórczości Ludwika Kondratowicza, C.K. Norwida, J.A. Morsztyna, W. Potockiego, a także Cz. Miłosza. Tradycja wypieku chleba razowego koprzywieńskiego wywodzi się z okresu powojennego. Na tereny Koprzywna zostały osiedlone rodziny pochodzące ze wschodnich terenów Polski. Gospodynie wymieniały się doświadczeniami wyniesionymi z domów rodzinnych i wspólnie zajmowały się wypiekiem chleba, który stanowił podstawowe pożywienie dla wielu rodzin. Od wielu lat (ok. 50) chleb wypiekany jest w oparciu o tę samą recepturę, w piecach chlebowych z 1909 i 1926 roku z użyciem sprzętów (dzieży i kolibek). „Zasadnicze znaczenie w procesie przygotowywania ciasta miała (oczywiście poza umiejętnościami gospodyni) dzieża, wykonana z klepek spojonych obręczą, szersza nieco u dołu niż u góry, czasem na nóżkach… Podobno najlepsze wyrabiano z dębowego drzewa, a jeżeli było o nie trudno, dawano chociaż dwie klepki dębowe. Na pozostałe nadawało się każde drzewo, byle suche i nieżywiczne” (J. Piątkowska, Obyczaje ludu ziemi sieradzkiej, „Lud”, t. 4, 1898). Obecnie w Koprzywnie chleb wypieka się starając przestrzegać zasad wpojonych przez starsze pokolenia (mamy, babcie), stosując surowce pochodzące z rodzimych gospodarstw. Do opalania piecy chlebowych wykorzystuje się drewno mieszane, iglasto-liściaste. Dla uzyskania wyraźnego aromatu dokłada się drewno jabłoni lub wiśni, lub gałązki buku, by uzyskać odpowiedni kolor wypieku. Zmieniając proporcje drewna świerkowego i sosnowego uzyskuje się jaśniejszy lub ciemniejszy kolor wypieku. O szacunku i wyjątkowym sentymencie związanym z wypiekiem chleba razowego koprzywieńskiego może świadczyć fakt, iż chlebem tym od lat witano szczególnych i ważnych gości, wręczano go parom młodym, starostom i gościom w trakcie uroczystości dożynkowych. Chleb razowy koprzywieński cieszy się uznaniem zarówno turystów jak i mieszkańców okolicznych miejscowości. Trzy rodziny wypiekają chleb w sposób tradycyjny do dzisiaj, według receptury pochodzącej z przekazu rodzinnego, ustnego (Sprawozdanie z badań terenowych przeprowadzonych w sprawie produktu tradycyjnego, Muzeum w Koszalinie).