Chleb męciński
- Szczegóły
- Kategoria: woj.małopolskie
- Opublikowano: niedziela, 07 lipiec 2013 17:29
- Odsłony: 13448
Źródło:Ministerstwo Rozwoju Rolnictwa i Wsi
Wygląd:
Skórka dolna przypieczona, z wierzchu porowata, lekko rozerwana, posypana pszenną mąka razową.
Kształt:
Okrągły, na przekroju owalny.
Wielkość:
Średnica: 25-35 cm, wysokość: 12-15 cm, waga po wypieku: 1,2-2,0 kg.
Konsystencja:
Chleb porowaty, skórka chrupka, miękisz elastyczny z widocznymi pęcherzykami powietrza.
Smak i zapach:
Charakterystyczny dla tego rodzaju pieczywa. Wyczuwalny zapach mąki razowej i zapach używanego do opalania pieca drewna jodłowego i bukowego.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Górna skórka barwy ciemno-złocistej. Na wierzchu z posypką marmurkową z przesianej mąki razowej pszennej. Na przekroju miękisz w kolorze szarym, marmurkowym.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
W polskiej tradycji ludowej i kulturowej szacunek do chleba jest silny i głęboki, o czym pisze Jan Urygi w publikacji „Rok Polski w życiu, tradycji i obyczajach ludu”: „W polskiej i w ogóle słowiańskiej tradycji ludowej i kulturowej chleb był symbolem pożywienia, a także dostatku i pomyślności. Nie zawsze bowiem i nie dla wszystkich był pożywieniem podstawowym i codziennym. W biedniejszych częściach kraju pojawiał się w domu na większe święta (…) Kult i symbol chleba, wraz z przybyciem do naszego kraju wiary chrześcijańskiej, nabrały nowych treści. Oddawano mu cześć podobnie jak Bogu i rodzicom. Chleb nazywano świętym, a ziemię świętą rodzicielką”. Wygląd i właściwości chleba zmieniały się znacznie w ciągu wieków wraz z doskonaleniem techniki otrzymywania mąki oraz przyrządzania i wypieku ciasta. Chleb męciński pieczony jest na zakwasie i wypiekany w piecu zbudowanym z białej cegły tzw. szamotki, opalanym drzewem jodłowym z domieszką drzewa bukowego. Do zakwasu dodawane jest kwaśne mleko, mąka razowa pszenna (mielona na żarnach) oraz ciepła woda, drożdże i sól. Pieczenie chleba trwa około 1 godziny. Upieczony chleb wyjmuje się z pieca pojedynczo drewnianą łopatą. Po wyjęciu chlebów z pieca obmywa się je wodą i pozostawia do ostygnięcia. Chleb męciński posiada głęboko zakorzenioną tradycję na terenach małopolski, czego dowodem są liczne wzmianki w literaturze i dawnych zapiskach. W zapiskach zebranych przez Antoniego Górszczyka (ur. 13.01.1892 r., zm. 10.03.1980 r.), nauczyciela historii w Męcinie i Pisarzowej (Zapiski i ryciny znajdujące się w Publicznej Bibliotece Miejskiej w Limanowej) znajdujemy nie tylko dokładne ryciny przedstawiające naczynia kuchenne i narzędzia do wypieku chleba, ale również zwyczaje i tradycje związane z chlebem, które udało mu się zebrać w okolicznych wsiach. „(…) Gdy młodzi idą do ślubu, to niosą ze sobą kawałek chleba. Wprowadzając się na nowe gospodarstwo, lub do nowo wybudowanego domu niosą przed sobą chleb, aby się chlebiło. Gdy pani młoda idzie do męża, zabiera ze sobą kilka bochenków. Dzieży do zarabiania chleba nie pożycza się, bo straciłoby się szczęście. Na dzieży sadza się pannę młodą podczas czepin. Gdy gospodyni rozpoczyna robić zaczynę na chleb i gdy formuje bochenki przed wsadzeniem do pieca żegna je znakiem krzyża świętego i oprócz wykonania znaku krzyża nad chlebem robi mały krzyżyk na środku chleba. Po wysadzeniu chleba do pieca, gospodyni obmywa chleb i tą wodą następnie obmywa dzieci, aby były okrągłe, zdrowe i czerstwe jak chleb. (…) Kto zjada przylepki z chleba, tego będą ludzie lubić, dlatego też dają je dziewczętom. Nim rozpocznie się chleb kroić, znaczy się go krzyżem od spodu. Dzieciom nie wolno krajać chleba, bo jeszcze na chleb nie zarobiły. Gdy chleb upadnie na ziemię, należy go podnieść i pocałować (przeprosić)”. Chleb męciński posiada swoisty oryginalny smak, wygląd i konsystencję dzięki tradycyjnej metodzie wypieku, co wpływa na wysoką jakość produktu.