Chleb flisacki dawniej zwany chrupackim
- Szczegóły
- Kategoria: woj.podkarpackie
- Opublikowano: środa, 17 lipiec 2013 18:58
- Odsłony: 11742
Źródło:Ministerstwo Rozwoju Rolnictwa i Wsi
Wygląd:
Chleb koloru złocistego o zarumienionej skórce. Na przekroju z widocznym kawałkami skwarek
Kształt:
Kształt podłużny. Na przekroju prostokątny
Wielkość:
Bochenki chleba o masie netto 500g – 800g. O długości 25 cm – 35 cm
Konsystencja:
Miękka i sprężysta
Smak i zapach:
Lekko kwaśny, o zapachu smażonych skwarek
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Barwa złocista. Na przekroju jasnoszara
Inne dodatkowe informacje:
Chleb flisacki ze względu na zawarte w nim skwarki charakteryzuje się dużą wilgotnością oraz wyjątkowo długim okresem świeżości (około dwóch tygodni). Jest bardzo smaczny, pożywny.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Chleb flisacki – jego oryginalna historyczna nazwa to chleb chrupacki – łączył się bezpośrednio z wykonywaniem zawodu flisaka i jest przypisany do jednej miejscowości – Ulanowa. Ulanów od XVII do XIX wieku był bardzo silnym ośrodkiem flisactwa w Polsce i jest jedynym obecnie miejscem gdzie kultywuje się polskie tradycje flisackie. Flisacy wyruszając w czterotygodniowy (bywały i dłuższe) spław tratwą do Gdańska, potrzebowali produktu spożywczego, który miałby specyficzne właściwości, był pożywny, a jego proces czerstwienia był odpowiednio długi. Chleb chrupacki – flisacki spełniał te oczekiwania i ponadto był bardzo smaczny. Nie wiadomo dokładnie od kiedy zaczęto wypiekać w Ulanowie chleb chrupacki, niemniej tradycja ta istniała w drugiej połowie XIX wieku, trwała do wybuchu II wojny światowej, gdy ostatecznie zaprzestano długodystansowych spławów drewna. Chleb chrupacki – flisacki był wypiekany przez matki, żony, córki, siostry flisaków (głównie retmanów) w Ulanowie, indywidualnie we własnych domach. Używano do niego produktów lokalnych – mąki żytniej, razowej lub zwykłej z dodatkiem mąki pszennej, serwatki, swarków z przetopionej słoniny lub smalcu, „chrupacki – chleb flisacki wypiekany według specyficznej receptury przez zamożnych Ulanowian z żytniej mąki razowej z dodatkiem usmażonej słoniny albo smalcu. Przed wsadzeniem do pieca ciasto chlebowe „zagniatano” z owym tłuszczem, a nawet tylko „z suchymi skwarkami”. Z tej masy formatowano duże bochenki, które wkładano do blaszanych brytfanek. Sposób takowego wypieku utrzymywał się nieprzerwanie w praktyce ulanowskich flisaków aż do lat trzydziestych dwudziestego stulecia”. (Ks. dr hab. Wilhelm Gaj-Piotrowski Z flisackich tradycji Ulanowa - „małego Gdańska” Stalowa Wola 2001 r. str. 126, Maria Misińska „Prace i materiały muzeum archeologicznego i etnograficznego w Łodzi, seria etnograficzna nr 6 – Tradycyjny spław drewna w Polsce (druga poł. XIX w. i wiek XX) Łódź 1962 r., str. 98). Odtworzony według receptury sprzed co najmniej 150 lat chleb stanowi część tradycji flisackiego Ulanowa i jest obecny na organizowanych uroczystościach i spławach flisackich.