Chleb żytni świątnicki
- Szczegóły
- Kategoria: woj.łódzkie
- Opublikowano: sobota, 20 lipiec 2013 11:51
- Odsłony: 11257
Źródło:Ministerstwo Rozwoju Rolnictwa i Wsi
Wygląd:
Kształt bochenka okrągły lub sześciokątny.
Kształt:
Bochenek chleba okrągły lub sześciokątny o lekko zaokrąglonym wierzchu, zachowuje kształt formy, w której jest pieczony. Na przekroju miękisz koloru kremowego o równomiernym zabarwieniu.
Wielkość:
500 g.
Konsystencja:
Stała, wierzch, boki i spód chrupiące, wewnątrz sprężysty i elastyczny.
Smak i zapach:
Aromatyczny, swoisty dla danego rodzaju chleba, uzależniony od zastosowanych dodatków (czosnek, cebula, miód itp.).
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
Skórka o kolorze jasnobrązowym lub jasnoszarym, miękisz jasny, kremowy lub jasny z delikatnym odcieniem pomarańczowym lub różowym.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Chleb jako podstawa pożywienia towarzyszył człowiekowi od zarania dziejów. Już w Biblii możemy znaleźć wzmianki o sposobach przygotowywania ciasta i wypieku chleba, rozróżniające chleb przaśny i wypiekany na zakwasie. Na ziemiach łowickich istnieje bogata tradycja wypieku chleba. „Chleb pieczono z mąki żytniej, razowej, z razowo-pytlowej lub pytlowej. W drugiej połowie XIX w. pieczono go również z mąki żytnio-jęczmiennej” (J. P. Dekowski, Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939), Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna Nr 12, Łódź 1968). Chleb ten tradycyjnie wytwarzany był i jest na zakwasie. „Chleb pieczono na kwasie (…). Kwas robiono z tzw. podskrobka, tj. resztek surowego ciasta, pozostawionego po ostatnim wypieku. Resztki te formowano w dużą gałkę, którą po obtoczeniu w mące (…) wkładano do dzieży lub glinianego garnka. Chcąc uzyskać z podskrobka potrzebny kwas (…), zalewno go ciepłą wodą. (…) Do tak przygotowanego kwasu wsypywano 1/3 mąki przeznaczonej na dane pieczywo i mieszano to wszystko razem ręką (…), w ten sposób otrzymywano tzw. rozczyn (…). Nazajutrz dosypywano resztę mąki i w dalszym ciągu mieszano zawartość. Był to tzw. przyczyn” (J. P. Dekowski, 1968). Selekcjonowano ziarna do przemiału z przeznaczeniem na chleb wykorzystując najlepsze gatunki. Zwykle pieczono jednorazowo kilka do kilkunastu bochenków o wadze nawet do 5 kg. Pieczywo było przeznaczone nie tylko dla danego gospodarstwa, ale również dla sąsiednich domostw. Chleb wypiekano raz w tygodniu, a nawet rzadziej, za każdym razem w innym gospodarstwie. Zwykle pieczono go w formie dużych okrągłych bochenków, czasami w formach drewnianych, zazwyczaj prostokątnych, wykonanych z drzewa liściastego. Piece opalano drewnem lub słomą. Pieczenie chleba zajmowało około 1,5 godziny. Tak upieczony zachowywał długo świeżość i nadawał się do spożycia przez wiele tygodni. Czasami dodawano do ciasta miód, syrop buraczany, orzechy, cebulę, cukier, pieprz, marchew, dynię, aby wzbogacić smak i aromat wypieku. Chleb żytni świątnicki jest wypiekany w gminie Pabianice, gdzie znajduje się wieś Świątniki i skąd wywodzi się jego tradycja.